Balıqçılıq haqqında
Bu Qanun Azərbaycan Respublikasında balıqçılığın təşkilinin, idarə edilməsinin və balıq ehtiyatlarının artırılmasının, istifadəsinin və mühafizəsinin hüquqi əsaslarını müəyyən edir.
I fəsil
ÜMUMİ MÜDDƏALAR
Bü Qanunda istifadə edilən terminlər və anlayışıar aşağıdakı, mənaları ifadə edir:
balıqçılıq – su hövzələrində balıqların, digər su heyvanları və bitkilərinin artırılması, bərpası, yetişdirilməsi, istifadəsi, mühafizəsi və faydalı əlamətlərinin yaxşılaşdırılmasına yönəldilmiş bioloji, biotexniki, texnoloji və təşkilatı tədbirlər sistemi;
balıqartırma – su hövzələrində balıq ehtiyatlarının süni yolla artırılması və bərpası, müxtəlif balıq növlərinin yetişdirilməsi, habelə balıq yetişdirmə texnologiyasının bioloji əsaslarının öyrənilməsi;
balıqyetişdirmə - balıq körpələrinin süni göl və nohurlarda əmtəə məqsədi ilə satış çəkisinə qədər intensiv yetişdirilməsi və bəslənməsi;
balıqmühafizə - balıqların, digər su heyvanları və bitkilərinin mühafizə olunmasına, qorunmasına, onların ovunun tənzimlənməsinə, artırılmasına, bərpasına və balıq təsərrüfatı meliorasiyası işlərinə nəzarət;
balıq ehtiyatları - su hövzələrində məskunlaşan, istifadə olunan və ya istifadə oluna bilən bütün yaş hədlərindən olan balıq növlərinin, digər su heyvanları və bitkilərinin mütləq kütləsi;
su heyvanları və bitkiləri – suda yaşayan bütün növ suitilər, xərçəngkimilər, tısbağalar, zooplanktonlar, fitoplanktonlar, bentik orqanizmlər və digər su heyvanları və yosunları;
balıq təsərrüfatı meliorasiyası - su hövzələrinin çirklənməsinin zibillənməsinin və lilləşməsinin qarşısının alınması, sərt gövdəli su bitkilərindən təmizlənməsi, suların aerasiyası, habelə balıqların, digər su heyvanları və bitkilərinin məskunlaşdığı, qidalandığı, nəsil artırdığı və çoxaldığı şəraitin təbii mühitə uyğunlaşdırılması.
Maddə 2. Balıqçılıq haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi
Balıqçılıq haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi bu Qanundan və ona uyğun olaraq qəbul edilmiş digər normativ hüquqi aktlardan ibarətdir.
Balıqçılığın təşkili və balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsi və mühafizəsi ilə əlaqədar meydana çıxan su, torpaq, əmlak, təbiəti mühafizə və digər münasibətlər bu Qanun nəzərə alınmaqla Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericilik aktları ilə tənzimlənir.
Xəzər dənizinin (gölünün) Azərbaycan Respublikasına mənsub olan bölməsində balıqçılığın təşkili və balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsi və mühafizəsi qaydaları bu Qanunla yanaşı, Azərbaycan Respublikasının su qanunvericiliyi, Azərbaycan Respublikası ilə Xəzəryanı dövlətlər arasında bağlanmış müqavilələr, sazişlər, razılaşmalar və digər beynəlxalq hüquq normaları əsasında tənzimlənir.
Sərhəd su obyektlərində balıqçılığın təşkili və balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsi və mühafizəsi qaydaları su və dövlət sərhədi haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları, dövlətlərarası müqavilələri və sazişləri, digər beynəlxalq hüquq normaları nəzərə alınmaqla bu Qanunla tənzimlənir.
Maddə 3. Balıq ehtiyatları üzərində mülkiyyat
Azərbaycan Respublikasında balıq ehtiyatları hər hansı fiziki və ya hüquqi şəxslərin hüquqlarına və mənafelərinə xələl gətirmədən Azərbaycan Respublikasına mənsubdur.
Maddə 4. Balıqçılıq fəaliyyətinin obyektləri və subyektləri
Ərzaq və xammal kimi istifadə edilən balıqlar, digər su heyvanları və bitkiləri, onların kürüsü, sürfələri və digər məhsulları balıqçılıq fəaliyyətinin obyektləridir.
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada balıq ehtiyatlarının artırılması, yetişdirilməsi, istifadəsi, mühafizəsi, habelə balıq məhsullarının istehsalı və saxlanması ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslər balıqçılıq fəaliyyətinin subyektləridir.
Maddə 5. Balıqçılıq fəaliyyəti subyektlərinin uçotu və dövlət qeydiyyatı
Balıqçılıq sahəsində sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxslərin uçotu və hüquqi şəxslərin dövlət qeydiyyatı Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq həyata keçirilir.
Maddə 6. Balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektləri
Balıq ehtiyatlarının yetişdirilməsi, artırılması və ovlanması üçün istifadə edilən aşağıdakı su hövzələri balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektləridir:
Xəzər dənizinin (gölünün) Azərbaycan Respublikasına mənsub olan bölməsi;
çaylar, göllər, su anbarları, su təchizatı kanalları və digər yerüstü su axımları və sututarlar;
dövlətlərarası sərhədi müəyyən edən və ya sərhədi kəsib keçən yerüstü su obyektləri.
Su obyektlərinin balıqçılıq ehtiyacları üçün istifadəyə verüməsi Azərbaycan Respublikasının su qanunvericiliyinə uyğun olaraq həyata keçiriiir.
II fəsil
BALIQÇILIQ SAHƏSİNDƏ DÖVLƏTİN VƏZİFƏLƏRİ
Maddə 7. Balıqçılıq sahəsində dövlət siyasətinin əsas prinsipləri
Balıqçılıq sahəsində dövlət siyasəti aşağıdakı prinsiplərə əsaslanır:
balıq ehtiyatlarının artırılması, bərpası, istifadəsi və mühafizəsi üzərində dövlət nəzarəti;
balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsi və mühafizəsinin hövzəçilik prinsipi əsasında idarə edilməsi;
balıq ehtiyatlarının məskunlaşdığı mühitin mühafizəsi;
balıq ehtiyatlarından istifadənin limitləşdirilməsi;
balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsinin tənzimlənməsi, mühafizəsi və elmi təminatı sahəsində idarəetmə funksiyaları ilə balıqyetişdirmə, balıq ovu və balıq məhsullarının istehsalı funksiyalarının ayrılması.
Maddə 8. Balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsi və mühafizəsi sahəsində dövlətin vəzifələri
balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsi və mühafizəsi sahəsində dövlətin vəzifələri aşağıdakılardır:
balıq ehtiyatlarının mühafizəsi və istifadəsi sahəsində normativ hüquqi aktlar qəbul etmək;
balıq ehtiyatlarının istifadəsi və mühafizəsi sahəsində dövlət siyasətini həyata keçirmək;
balıqçılıq haqqında qanunvericiliyə əməl edilməsinə nəzarət etmək;
balıq ehtiyatlarının artırılması, bərpası, mühafizəsi, mühitə uyğunlaşdırılması, su obyektlərinin balıq təsərrüfatı monitorinqi, kadastrı və meliorasiyası işlərini təşkil etmək;
Qırmızı kitaba daxil edilmiş balıq növlərinin, su heyvanlarının və bitkilərinin qorunması üçün xüsusi rejimin, ixtioloji və müvəqqəti qoruqların yaradılmasını, xüsusi qorunan akvatoriyaların ayrılmasını təşkil etmək;
balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsi və mühafizəsi sahəsində normativ-metodiki bazanı, standartları, normaları, qaydaları və balıqçılığın inkişafının elmi əsaslarını hazırlamaq və təsdiq etmək;
balıq ehtiyatlarından istifadə limitlərinin müəyyən edilməsini və balıq ovunun tənzimlənməsini həyata keçirmək;
balıq ehtiyatlarının vəziyyətinə təsir edən müəssisələrin, texniki qurğuların, digər su təsərrüfatı və energetika obyektlərinin tikintisi, yenidən qurulması layihələrinin dövlət balıq təsərrüfatı ekspertizasının keçirilməsini təşkil etmək;
balıq ehtiyatlarının tədqiqi, artırılması, istifadəsi və mühafizəsi sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığı həyata keçirmək;
balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsi və mühafizəsi sahəsində Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş digər vəzifələri yerinə yetirmək.
III fəsil
BALIQ EHTİYATLARINDAN İSTİFADƏ
Maddə 9. Balıq ehtiyatlarından istifadə formaları
balıq ehtiyatlarından istifadə aşağıdakı formalarda həyata keçirilir:
balıqların və digər su heyvanlarının sənaye, həvəskar və idman ovu;
balıqların, digər su heyvanları və bitkilərinin əmtəə məqsədi ilə yetişdirilməsi;
balıq ehtiyatlarının vəziyyətinin tədqiqi və balıq ovu limitlərinin müəyyən edilməsi üçün balıq və digər su heyvanlarının elmi tədqiqat və nəzarət məqsədi ilə ovlanması;
balıqların və digər su heyvanlarının təbii mühitə uyğunlaşdırılması və köçürülməsi məqsədi ilə ovlanması.
Maddə 10. Sənaye balıq ovu
balıq ehtiyatlarının sənaye üsulu ilə ovlanması uçün vətəgə əhəmiyyətli su obyektləri və ya onların bir hissəsi su qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada balıqçılıq ehtiyacları üçün istifadəyə verilir.
Sənaye balıq ovu üçün ayrılmış su obyektlərinin sahili boyu ov alətlərinin təmiri və qurulması, gəmilərin və qayıqların yan alması, habelə yaşayış və istehsalat təyinatlı binaların yerləşdirilməsi məqsədi ilə, su qanunvericiliyində müəyyən edilmiş qaydada quru zolaqlar ayrılır.
Sənaye balıq ovu ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslərə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müqavilə ilə sərhədləri bilinən vətəgə sahələri ayrılır.
Vətəgə sahələrinin ayrılması haqqında müqavilədə ovlanan balıqların miqdarı, növləri və ölçüləri, balıq tutmaq üçün qadağan olunan ov alətləri, texniki vasitələr, digər qaydalar və şərtlər müəyyən edilir.
Sənaye balıq ovu ödənişlidir və müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən verilmiş balıqovlama biletləri əsasında həyata keçirilir.
Sənaye balıq ovu üçün ayrılmış sututarlarindan və ya onların müəyyən hissələrindən istifadə edən hüquqi və fiziki şəxslər vətəgə sahələrini çirklənmədən və zibillənmədən qorumalı, ov alətlərinin qurulduğu yerləri lazımi sanitariya vəziyyətində saxlamalıdırlar.
Sənaye balıq ovu müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilmiş təlimatlar əsasında həyata keçirilir.
Məddə 11. İdman və həvəskar balıq ovu
İdman və həvəskar balıq ovu insanların fərdi ehtiyacları və istirahəti üçün balıq və digər su heyvanlarının ovlanmasını nəzərdə tutur.
Qoruqlar, balıqartırma vətəgələri və təsərrüfatları istisna olmaqla, bütün sututarlardan qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydalara riayət etməklə idman və həvəskar balıq ovu üçün istifadə edilə bilər.
İdman və həvəskar balıq ovu üçün dövlət sututarlarının və ya onların müəyyən hissəsinin ayrılması müvafiq icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən həyata keçirilir.
Ayrıca istifadədə, bələdiyyə mülkiyyətində və xüsusi mülkiyyətdə olan su obyektlərində idman, və həvəskar balıq ovu su obyektlərinin istifadəçiləri və mülkiyyətçilərinin razılığı ilə həyata keçirilir.
İdman və həvəskar balıqovu müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən verilmiş icazə vərəqələri əsasında həyata keçirilir.
Təbiəti mühafizə, balıqçılıq, ovçuluq, idman və digər cəmiyyətlərin, təşkilatların və mülkiyyətçilərin istifadəsində olan sututarlarda idman və həvəskar balıq ovuna icazə vərəqələri su obyektlərinin mülkiyyətçiləri və ya istifadəçiləri tərəfindən verilir.
İdman və həvəskar balıq ovu üçün ayrılmış su hövzələrində balıq ehtiyatlarının kütləvi qırğınına səbəb ola bilən zəhərli, kimyəvi və partlayıcı maddələrin, habelə qadağan olunmuş ov alətlərinin tətbiqi qadağan olunur.
İdman və həvəskar balıq ovu müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilmiş təlimatlar əsasında həyata keçirilir.
Maddə 12. Əmtəə məqsədi ilə balıqyetişdirmə
Əmtəə məqsədi ilə balıqyetişdirmə təbii su hövzələrində və xüsusi layihələr əsasında yaradılmış göllərdə və nohurlarda müvafiq texnologiyalar əsasında həyata kecirilir.
Əmtəə məqsədi ilə balıqyetişdirmə ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslərin fəaliyyətləri bu Qanunla yanaşı, Azərbaycan Respublikasının su, torpaq, əmlak və digər qanunvericilik aktları ilə tənzimlənir.
Maddə 13. Balıq məhsullarının ticarət dövriyyəsinə daxil edilməsi
Azərbaycan Respublikasında keyfiyyəti dövlət standartlarının və sanitariya qaydalarının tələblərinə cavab verən, mənşəyi və keyfiyyəti barədə sənədləri olan balıq məhsulları ticarət dövriyyəsinə daxil edilə bilər.
Ticarət dövriyyəsinə daxil edilmiş balıq məhsulları müvafiq qaydada qablaşdırılır və etiketləşdirilir, emal edilmiş və konservləşdirilmiş məhsullar sertifikatlaşdırılır.
Balıq məhsullarının idxal və ixracı Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada həyata keçirilir.
Əməkdaşlıq müqavilələrində başqa şərtlər nəzərdə tutulmamışdırsa, balıq məhsullarının idxal və ixrac edilməsində beynəlxalq Sertifikatların göstəriciləri qəbul edilir.
Maddə 14. Balıq ehtiyatlarından istifadə hüququnun əldə edilməsi
balıq ebtiyatlarından istifadə hüququ Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada əldə edilir.
balıq ehtiyatlarından istifadənin xüsusi icazə tələb edən növləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
Maddə 15. Balıqçılıq fəaliyyəti subyektlərinin hüquqları
balıqçılıq fəaliyyəti subyektləri aşağıdakı hüquqlara malikdirlər:
sahibkarlıq fəaliyyətini müstəqil qurmaq;
qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada ovlanmış və istehsal edilmiş məhsullara sahiblik, istifadə və sərəncam hüquqlarını sərbəst həyata keçirmək;
əmtəə məqsədi ilə yetişdirmə üçün balıq tingliyi müəssisələrindən körpə balıqlar almaq;
balıqmühafizə orqanlarından balıq ovu üçün balıqçılıq bileti və icazə vərəqələri tələb etmək;
balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərinin sahili boyu quru zolaqlardan istifadə etmək və onlara təhkim edilmiş vətəgə sahələrində balıq ovu alətləri, texniki vasitələri saxlamaq, quraşdırmaq, müvəqqəti yaşayış və istehsalat təyinatlı binalar tikmək;
mülkiyyətlərində və ya istifadələrində olan torpaqlarda yerləşən nohurlardan, axmazlardan, gölməçələrdən balıq yetişdirilməsi və ovlanması üçün istifadə etmək;
balıqçılıq sahəsində keçirilən konfranslarda, simpoziumlarda, sərgilərdə və hərraclarda iştirak etmək və müvafiq orqanlardan müəyyən olunmuş qaydada elmi, texnoloji, statistik və digər məlumatlar almaq;
qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər hüquqları həyata keçirmək.
Maddə 16. Balıq ehtiyatlarından istifadə hüquqlarının dayandırılması
balıqçılıq fəaliyyəti subyektlərinin balıq ehtiyatlarından istifadə hüquqları aşağıdakı hallarda dayandırılır:
balıq ehtiyatlarının istifadəsindən könüllü imtina edildikdə;
balıqçılıq üzrə sahibkarlıq fəaliyyəti dayandırıldıqda;
balıq ehtiyatlarından istifadə hüququ başa çatdıqda;
balıq ehtiyatlarından istifadəyə görə ödəmələr verilmədikdə;
təhkim edilmiş vətəgə sahələrində təbiəti mühafizə və sanitariya qaydaları pozulduqda və su obyektlərindən başqa məqsədlər üçün istifadə edildikdə;
təhkim edilmiş vətəgə sahələri üzrə müqavilə şərtləri pozulduqda və ya bu sahələr qeyri-qanuni olaraq başqa şəxslərin istifadəsinə verildikdə;
balıqçılıq haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi mütəmadi olaraq pozulduqda.
balıq ehtiyatlarından istifadə hüquqlarının dayandırılması müvafiq hallarda məhkəmənin və müvafiq icra hakimiyyəti orqanının qərarı əsasında həyata keçirilir.
Maddə 17. Balıqçılıq fəaliyyəti subyeklərinin vəzifələri
balıqçılıq fəaliyyəti subyeklərinin vəzifələri aşağıdakılardır:
balıqçılıq haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə eməl etmək;
balıq ehtiyatlarından yalnız icazə sənədlərində göstərilən müddətlər, ölçülər və növlər hüdudunda istifadə etmək;
balıq ehtiyatlarının məskunlaşdığı təbii şəraitə mənfi təsir göstərə bilən yeni balıq növlərinin, digər su heyvanları və bitkilərinin mühitə uyğunlaşdırılmasına yol verməmək;
təbii su hövzələrində balıq ehtiyatlarının məhsuldarlığının yüksəldilməsinə yönəldilən balıqartımına və balıq təsərrüfatı meliorasiyası işləri aparmaq;
balıqçılıq əhəmiyyətli sututarları çirklənmədən, zibillənmədən və dayazlaşmadan qorumaq;
satışa çıxarılan balıq və digər su heyvanları məhsullarına, onların mənşəyini, keyfiyyətini, növünü və həcmini əks etdirən müşayiətedici sənədlər təqdim etmək;
müvafiq icra hakimiyəti orqanlarının yazılı göstərişlərinə əməl etmək;
balıqçılıq fəaliyyəti üzrə sanitariya, baytarlıq və karantin qaydalarına riayət etmək;
müəyyən edilmiş qaydada uçot-hesabat işləri aparmaq və müvafiq orqanlara məlumat vermək;,
qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər vəzifələri yerinə yetirmək.
IV fəsil
BALIQ EHTİYATLARININ ARTIRILMASI, BƏRPASI VƏ MÜHAFİZƏSİ
Maddə 18. Su hövzələrində balıq ehtiyatlarının artırılması və bərpası
balıq ehtiyatlarının artırılması və bərpası su hövzələrində balıqların, digər su heyvanları və bitkilərinin yetişdirilməsi, süni yolla artırılması və qorunub saxlanması məqsədi ilə aparılır.
balıq ehtiyatlarının artırılması və bərpası ixtisaslaşdırılmış dövlət balıqartırma müəssisələri və bu işlərin aparılması üçün icazəsi və texniki imkanları olan hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən, xüsusi texnologiyalar əsasında həyata keçirilir.
Qırmızı kitaba daxil edilmiş, habelə nərə cinsli və digər qiymətli vətəgə əhəmiyyətli balıq növlərinin artırılması və bərpası müvafiq elmi tədqiqat müəssisələrinin alimlərinin və yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin nəzarəti altında, məqsədli dövlət proqramları əsasında həyata keçirilir.
Süni yolla istehsal edilmiş və su hövzələrinə buraxılmış balıq körpələri müvafiq qaydada uçota alınır.
balıq ehtiyatlarının artırılması və bərpası müvafiq qaydada təsdiq edilmiş təlimatlara uyğun olaraq həyata keçirilir.
Maddə 19. Balıq ehtiyatlarının məhsuldarlığının artırılması
balıqların, digər su heyvanları və bitkilərinin məhsuldarlığının artırılması və məskunlaşdığı mühitin ekoloji vəziyyətinin yaxınlaşdırılması məqsədi ilə təbii su hövzələrində balıq təsərrüfatı meliorasiyası işləri həyata keçirilir.
balıq təsərrüfatı meliorasiyası işləri ixtisaslaşdırılmış dövlət balıqartırma müəssisələri və bu işlərin aparılması üçün icazəsi və texniki imkanları olan hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən bioloji əsaslara uyğun olaraq həyata keçirilir.
balıq təsərrüfatı meliorasiyası işlərinin aparılması müvafiq qaydada təsdiq edilmiş təlimatlara uyğun olaraq həyata keçirilir.,
Maddə 20. Dövlət balıqmühafizə xidməti
Dövlət balıqmühafizə xidməti balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərində balıq ehtiyatlarının artırılmasına, istifadəsinin tənzimlənməsinə, habelə balıqmühafizə və balıq ovu qaydalarına riayət olunmasına nəzarət edir.
Dövlət balıqmühafizə xidmətinin səlahiyyətlərini müvafiq icra hakimiyyəti orqanı həyata keçirir.
Maddə 21. Dövlət balıqmühafizə xidmətinin hüqaqları
Dövlət balıqmühafizə xidmətləri aşağıdakı hüquqları vardır:
balıqçılıq subyektlərinin balıq ehtiyatlarının istifadəsi üçün verilmiş icazə sənədlərini yoxlamaq;
Azərbaycan Respublikasının daxili sularında, Xəzər dənizinin (gölünün) Azərbaycan Respublikasına mənsub olan bölməsində, sərhəd su obyektlərində qeyri-qanuni balıq ovlayan, o cümlədən xarici dövlətlərə məxsus gəmiləri, qayıqları, başqa üzən qurğuları saxlamaq və yoxlamaq;
Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq sazişlərinin pozulması ilə balıq ovunu həyata keçirən gəmiləri müvəqqəti saxlamaq və onlar barədə qanunvericilikdə və beynəlxalq hüquqda nəzərdə tutulmuş tədbirirlər görmək;
qeyri-qanuni balıq ovu ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslərin əldə etdikləri balıq məhsullarını və ov alətlərini müəyyən edilmiş qaydada müsadirə etmək, su nəqliyyatı vasitələrini saxlamaq;
balıq ehtiyatlarının artırılması, bərpası və istifadəsi sahəsində inzibati hüquqpozmalar barədə müəyyən edilmiş qaydada protokollar (aktlar), tərtib etmək, cərimələmək, digər tədbirlər görmək;
balıq ehtiyatlarının istifadəsi və mühafizəsi sahəsində cinayət və ya inzibati hüquqpozma törətmiş şəxsləri saxlamaq onları hüquq mühafizə orqanlarının sərəncamına vermək;
qanunvericiliyə uyğun olaraq vətəgə əhəmiyyətli su obyektləri zonalarında nəqliyyat vasitələrini saxlamaq, yoxlamaq, zəruri hallarda saxlanılanların şəxsiyyətini müəyyənləşdirmək;
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada xidmət etdikləri ərazidə yerləşən balıq məhsulları istehsalı, ovlanması və artırılması ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslərin obyektlərinə, habelə balıqçılıq əhəmiyyətli su hövzələri ətrafında yerləşən sənaye, energetika, kənd təsərrüfatı və digər obyektlərə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada daxil olmaq və balıqçılıq haqqında qanunvericiliyə əməl edilməsini yoxlamaq;
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş digər hüquqları həyata keçirmək.
Dövlət balıqmühafizə xidmətinin vəzifəli şəxslərinin xüsusi geyim forması, daşıması, xidməti silah saxlaması və gəzdirməsi Azərbaycan Respublikasının normativ hüquqi aktları ilə müəyyən edilir.
Dövlət balıqmühafizə xidmətinin vəzifəli şəxsləri yalnız Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş hallarda və qaydada fiziki güc, xüsusi vasitə və odlu silah tətbiq edə bilərlər.
Maddə 22. Dövlət balıqmühafizə xidmətinin vəzifələri
Dövlət balıqmühafizə xidmətinin vəzifələri aşağıdakılardır:
balıq ehtiyatlarının mühafizəsini və qorunmasını təmin etmək;
balıq ehtiyatlarının artırılması,bərpası, istifadəsi, mühafizəsi və qorunması sahəsində cinayətkarlığın və inzibati hüquqpozmaların qarşısını almaq vəonları aradan qaldırmaq;
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş səlahiyyətlər daxilində sahə ilə bağlı inzibati hüquqpozmalar üzrə işləri məhkəməyə göndərmək və məhkəmə qərarlarını icra etmək;
balıqçılıq haqqında qanunvericiliyin pozulmasına yol verən şəxslərin məsuliyyətə cəlb edilməsi barədə materialları müvafiq orqanlara göndərmək;
balıqçılıq fəaliyyəti subyektlərinə çatışmazlıqların aradan qaldırılması barədə rəsmi göstərişlər vermək;
balıqçılıq fəaliyyətlərinin məhdudlaşdırılması, dayandırılması və qadağan edilməsi barədə müvafiq orqanlar qarşısında vəsatət qaldırmaq;
qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər vəzifələri həyata keçirmək.
V fəsil
BALIQ EHTİYATLARININ MƏSKUNLAŞDIĞI MÜHİTİN MÜHAFİZƏSİ
Maddə 23. Balıq ehtiyatlarının məskunlaşdığı muhitin mühafizəsinə tələblər
balıq ehtiyatlarının məskunlaşdığı mühitə zərərli təsirgöstərə bilən müəssisələrin, qurğuların, digər obyektlərin layihələşdirilməsi, yerləşdirilməsi, tikintisi, yenidən qurulması və istifadəsi ilə məşğul olan, habelə balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərində və sahilboyu zolaqlarda (zonalarda) fəaliyyət göstərən iş icraçıları balıq ehtiyatlarının mühafizəsi, artırılması, yerdəyişməsi və qışlaması üçün əlverişli şərait yaratmalı, onların məskunlaşma və nəsilartırma mühitinin toxunulmazlığını təmin etməlidirlər.
Qiymətli balıq növlərinin və digər su heyvanları və bitkilərinin artırılması, bərpası və qorunması üçün mühüm əhəmiyyətli su obyektlərində və ya onların ayrı-ayrı hissələrində sudan istifadə edənlərin hüquqları balıqçılığın mənafeyi hesabına məhdudlaşdırıla bilər. Belə su obyektlərinin siyahısı və sudan istifadənin məhdudlaşdırılması qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən müəyyən edilir.
Maddə 24. Balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərinin çirklənmədən, zibillənmədən və dayazlaşmadan qorunması
balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərinin çirklənmədən, zibillənmədən və dayazlaşmadan qorunması məqsədi ilə aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsi qadağan edilir:
müvafiq icra hakimiyyəti orqanının razılığı olmadan balıqların kürütökmə yerlərində bənd çəkmək və dağılmış bəndləri bərpa etmək;
müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının razılığı ilə sanitariya, hidrotexniki və meliorasiya tədbirlərinin görülməsi halları istisna olmaqla, çaylarda, çay qollarında və kanallarda qalaqlar yaratmaq və ya su axınının qarşısını kəsmək, göllərdən və limanlardan suyu buraxmaq;
sututarların üzərindəki qar və buz örtüyünü radioaktiv və zəhərli-kimyəvi maddələrlə, göndəri, ağac və neft emalı məhsulları ilə çirkləndirmək və zibilləndirmək, onların tullantılarını sututarlara axıtmaq;
dibdərinlətmə və dibtəmizləmə işləri zamanı qazılmış torpağı balıqların kürütökmə yerlərinə və qışladığı çuxurlara yığmaq.
balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərinə sənaye, kommunal, məişət, drenaj və digər tullantı Sularının axıdılması Azərbaycan Respublikasının su qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada həyata keçirilir.
Maddə 25. Balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərinə zərərli təsirin yol verilən normaları
Balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərinə zərərli təsirə yol verilən normaları uzunmüddətli təsiri ilə su obyektlərinin ekosistemində dəyişikliklərə gətirib çıxarmayan antropogen təsirin yol verilən həddinin həcmini və bu obyektə və ya onların sutoplayıcı sahəsinə axıdılan, yaxud daxil ola bilən zərərli maddələrin yol verilən həddinin miqdarı əsasında müəyyən edilir,
balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərinə zərərli təsirin yol verilən normaları və onların təsdiqi qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərfindən müəyyən edilir.
Maddə 26. Su obyektlərinin balıq təsərrüfatı monitorinqi
Su obyektlərinin balıq təsərrüfatı monitorinqi balıqçılıq əhəmiyyətli su hövzələrində baş verən neqativ proseslərin vaxtında aşkara çıxarılması və qiymətləndirilməsi, bu proseslərin inkişafının proqnozlaşdırılması və zərərli təsirinin qarşısının alınması, həyata keçirilən balıqmühafizə tədbirlərinin səmərəliliyinin təmin edilməsi məqsədi ilə suların hidroloji, ixtioloji və hidrogeoloji göstəricilərinə müntəzəm müşahidə sistemindən ibarətdir.
Su obyektlərinin balıq təsərrüfatı monitorinqi ətraf mühitin dövlət monitorinqi sisteminin tərkib hissəsidir.
Su obyektlərinin balıq təsərrüfatı monitorinqi Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən olunmuş qaydada aparılır.
Maddə 27. Su obyektlərinin balıq təsərrüfatı kadastrı
Su obyektlərinin balıq təsərrüfatı kadastrı balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektləri, onların su rejimi, balıq ehtiyatları, bu ehtiyatlardan istifadə və istifadəçilər barədə məlumatların məcmusudur.
Su obyektlərinin balıq təsərrüfatı kadastrı dövlət ekoloji kadastrın tərkib hissəsidir və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada vahid sistem üzrə aparılır.
Maddə 28. Layihə sənədlərinin balıq təsərrüfatı ekspertizası
balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərinin vəziyyətinə təsir edə bilən müəssisələrin, qurğuların və digər obyektlərin tikintisi və yenidən qurulması layihələrinin müvafiq normativlərə, texniki şərtlərə və tələblərə uyğunluğunu müəyyən etmək məqsədi ilə layihə sənədlərinin balıq təsərrüfatı ekspertizası aparılır.
balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərinin təsiri dairəsində yerləşən aşağıdakı tikinti işləri layihələrinin balıq təsərrüfatı ekspertizası məcburidir:
su mühafizə zonalarında və sahilboyu zolaqlarda suların vəziyyətinə təsir edən sənaye, hidroenergetika, neftayırma, kimya və neft-kimya, ağac və göndəri emalı obyektlərinin tikintisi və yenidən qurulması;
su obyektlərində faydalı qazıntıların hasil edilməsi, geoloji-kəşfiyyat, partlayış, qazma, dibdərinləşdirmə işlərinin aparılması, yeraltı qurğuların tikintisi;
kabellərin çəkilməsi, qaz, neft və kimya məhsullarının nəqli üçün sualtı boru kəmərlərinin və terminlərinin quraşdırılması;
dərman preparatlarının, pestisidlər, herbisidlər, mineral gübrələr, radioaktiv və zəhərli kimyəvi maddələrin istehsalı, saxlanılması, istifadəsi, zərərsizləşdirilməsi və məhv edilməsi;
sənaye, məişət, kommunal su buraxıcılarının, su anbarlarının, kanalizasiya qurğularının, boru kəmərlərinin, meliorasiya və irriqasiya şəbəkələrinin tikintisi və quraşdırılması;
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş digər obyektlərin tikintisi və yenidən qurulması.
balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektlərinin vəziyyətinə təsir edə bilən müəssisələrin, qurğuların və digər obyektlərin balıq təsərrüfatı ekspertizası dövlət ekoloji ekspertizasının tərkib hissəsidir və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada aparılır.
Maddə 29. Su təsərrüfatı obyektlərinin istismarına dair tələblər
balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektləri üzərində inşa edilmiş su təsərrüfatı obyektləri aşağıdakı şərtlərə əməl edilməklə istismar oluna bilər:
su bəndlərinin gövdəsində, balıqların kürütökmə yerlərinə keçidini təmin edən, balıqburaxıcı qurğular quraşdırıldıqda;
balıq ehtiyatlarının çoxalma, kürütökmə, qışlama dövründə su anbarlarında suların səviyyəsi tələb olunan həddə saxlanıldıqda;
hidrotexniki, sugötürücü və suburaxıcı qurğular, irriqasiya sistemləri balıqqoruyucu qurğularla təchiz edildikdə;
balıqların kürütökmə və qışlama yerlərində, habelə balıq körpələrinin toplandığı sahələrdə sugötürücü və suburaxıcı qurğular yerləşdirilmədikdə;
kommunal-təsərrüfat, neft-mədən, neft-kimya, neftayırma və balıq ehtiyatlarının məskunlaşdığı mühitə zərərli təsir edən digər sənaye obyektlərinin istismarı ekoloji tələblərə cavab verdikdə;
çayların aşağı hissəsində balıq ehtiyatlarının artırılmasına münasib şərait yaratmaq məqsədi ilə su anbarlarının alt hissəsinə kifayət həcmdə su buraxıldıqda.
balıqçılıq əhəmiyyətli su obyektləri üzərində inşa edilmiş su təsərrüfat obyektlərinin istifadəyə verilməsi müvafiq icra hakimiyyəti orqanları ilə razılaşdırılmalıdır.
Maddə 30. Su mühafizə zonaları
Su mühafizə zonası su obyektinin akvatoriyasına bitişik, üzərində təbii ehtiyatlarının istifadəsi, mühafizəsi və digər təsərrüfat fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üzrə xüsusi rejim müəyyən edilmiş ərazidir.
Su mühafizə zonalarının hüdudlarında sahil mühafizə zolaqları müəyyən edilir.
Qiymətli balıq növlərinin kürütökmə yerləri olan çayların, onların qollarının, göllərin və digər sututarların, habelə balıqartırma müəssisələrinin fəaliyyət göstərdiyi su mühafizə zonaları və sahil mühafizə zolaqları Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada xüsusi qorunan ərazi elan edilir.
Xəzər dənizinin (gölünün) və digər su obyektlərinin sahil mühafizə zolaqlarında torpaqların şumlanması və əkilməsi, meşələrin kəsilməsi, qırılması və kökündən çıxarılması, qəbiristanlıqların, heyvandarlıq fermalarının, düşərgələrinin, zibilxanaların yerləşdirilməsi, habelə su qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş digər fəaliyyət növləri qadağan edilir,
Su mühafizə zonalarının, onların sahil mühafizə zolaqlarının ölçüləri, sərhədləri və istifadə qaydaları Azərbaycan Respublikasının su qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.
VI fəsil
BALIQÇILIĞIN İQTİSADİ TƏNZİMLƏNMƏSİ
Maddə 31. balıqçılığın iqtisadi tənzimlənməsinin əsas prinsipləri
balıqçılığın iqtisadi tənzimlənməsi aşağıdakı prinsiplərə əsaslanır:
balıq ehtiyatlarından istifadəyə görə ödəmələr və qeyri-qanuni balıq ovuna cərimələr;
ballq ehtiyatlarının artırılmasının, bərpasının, mühafizəsinin və balıqçılığın elmi təminatının dövlət büdcəsi və büdcədənkənar ödəmələr hesabına maliyyələşdirilməsi;
balıq ehtiyatlarına vurulan zərərin kompensasiyası;
balıq ehtiyatlarının səmərəli istifadəsi, bərpası və mühafizəsinin stimullaşdırılması.
Maddə 32. Balıq ehtiyatlarından istifadəyə görə ödəmələr və qeyri-qanuni balıq ovuna cərimələr
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, balıq ehtiyatlarından istifadə ödənişlidir.
Balıq ehtiyatlarından ödənişli istifadənin məqsədi balıqların, digər su heyvanları və bitkilərinin öyrənilməsinə, artırılmasına, bərpasına və mühafizəsinə yönəldilən dövlət xərclərini ödəmək, balıq ehtiyatlarından səmərəli istifadə olunmasına və mühafizəsinin yaxşılaşdırılmasına maddi maraq yaratmaq və balıqçılığın inkişafına investisiya qoyuluşunu stimullaşdırmaqdan ibarətdir.
Balıq ehtiyatlarından istifadəyə görə ödəmələr və qeyri-qanuni balıq ovuna dair cərimələr balıqların, digər su heyvanları və bitkilərinin növündən, onların ovu üsülundan, ov alətlərinin və texniki vasitələrin növündən, habelə su obyektlərinin təyinatından asılı olaraq differensiallaşdırılır.
Ayrıca istifadədə, icarədə, bələdiyyə mülkiyyətində və xüsusi mülkiyyətdə olan su obyektlərində balıq ehtiyatlarından istifadəyə görə ödəmələr bu maddənin üçüncü hissəsində göstərilən qaydada bələdiyyələr, mülkiyyətçilər, istifadəçilər və icarəçilər tərəfindən müəyyən edilir. Həmin su obyektlərində qeyri-qanuni balıq ovuna cərimələr qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada tətbiq edilir.
Balıq ehtiyatlarından istifadəyə görə güzəştlərin tətbiqi Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericiliyi ilə tənzimlənir.
Balıq ehtiyatlarından istifadəyə görə ödəmələrin növləri, dərəcələri, tətbiq edilmə qaydaları və qeyri-qanuni balıq ovuna cərimələr müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən olunur.
Maddə 33. Balıq ehtiyatlarının arıtırlmasının, bərpasının, mühafizəsinin və balıqçılığın elmi təminatının maliyyələşdirilməsi
Dövlət mülkiyyətində olan su obyektlərində balıq ehtiyatlarının süni artırılması, bərpası, mühafizəsi və balıq təsərrüfatı meliorasiyası işləri dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilir.
Nərə cinsli balıqların və digər qiymətli balıq növlərinin artırılması və bərpası dövlət tərəfindən stimullaşdırılır.
Ayrıca istifadədə, icarədə, bələdiyyə mülkiyyətində və xüsusi mülkiyyətdə olan su obyektlərində balıqartırma, balıqyetişdirmə və balıq təsərrüfatı meliorasiyası işləri su obyektlərinin istifadəçiləri və mülkiyyətçiləri tərəfindən maliyyələşdirilir.
balıqçılığın elmi təminatı müvafiq elmi tədqiqat müəssisələri tərəfindən həyəta keçirilir və məqsədli proqramlar əsasında dövlət büdcəsi və büdcədənkənar ödəmələr hesabına maliyyələşdirilir.
Maddə 34. Balıq ehtiyatlarına vurulan zərərin ödənilməsi
Təsərrüfat obyektlərinin tikintisindən, istismarından, habelə balıqçılıq əhəmiyyətli su hövzələrində müxtəlif fəaliyyət növlərindən balıq ehtiyatlarına dəyən zərərli təsirin qarşısının alınması mümkün olmadıqda balıq ehtiyatlarına vurulan zərər təqsirkar şəxslər tərəfindən kompensasiya edilir.
Kompensasiya vəsaitləri balıq ehtiyatlarının artırılmasına, bərpasına, habelə balıqmühafizə və balıq təsərrüfatı meliorasiyası işlərinə yönəldilir.
Maddə 35. Balıq ehtiyatlarının artırılması, bərpası və mühafizəsinin stimullaşdırılması
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində balıq ehtiyatlarının artırılması, bərpası və mühafizəsi sahələrində məqsədli investisiya, qiymət, kredit və vergi siyasəti həyata keçirilir.
Balıq ehtiyatlarından istifadəyə görə ödənişlərin və qeyri-qanuni balıq ovuna görə cərimələrin müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş hissəsi balıq ehtiyatlarının artırılması, bərpası və mühafizəsinin stimullaşdırılmasına yönəldilir.
VII fəsil
BEYNƏLXALQ ƏMƏKDAŞLIQ
Maddə 36. Xəzər dənizində (gölündə) balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsi və mühafizəsi ilə bağlı dövlətlərarası əməkdaşlıq
Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanları Xəzər dənizinin (gölünün) bioloji ehtiyatlarının öyrənilməsində, suların ekoloji, hidroloji, hidrogeoloji, texnoloji normalarının hazırlanmasında və zərərli təsirin qarşısının alınmasında, habelə balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsi və mühafizəsində iştirak edirlər və məlumatlar mübadiləsini həyata keçirirlər.
Xəzər dənizində (gölündə) balıq ehtiyatlarının artırılması, bərpası və istifadəsinin kvotaları Xəzəryanı dövlətlər arasında bağlanmış razılaşmalar, sazişlər və müqavilələr əsasında müəyyən edilir.
Maddə 37. Azərbaycan Respublikasının hüquqi və fiziki şəxslərinin xarici dövlətlərin su hövzələrində balıq ehtiyatlarından istifadə hüququ
Azərbaycan Respublikasının hüquqi və fiziki şəxsləri xarici dövlətlərin su hövzələrində və dünya okeanının açıq sahələrində balıq ehtiyatlarından istifadə edə bilərlər.
Azərbaycan Respublikasının hüquqi və fiziki şəxsləri tərəfindən xarici dövlətlərin su hövzələrində və dünya okeanının açıq sahələrində ovlanmış və emal edilmiş balıq məhsulları idxal məhsulları hesab edilmir.
Xarici dövlətlərin su hövzələrində və dünya okeanının açıq sahələrində balıq ehtiyatlarından istifadə qaydaları Azərbaycan Respublikasının dövlətlərarası müqavilələri, sazişləri, habelə digər beynəlxalq hüquq normaları ilə müəyyən edilir.
Maddə 38. Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikasının su hövzələrində balıq ehtiyatlarından istifadə hüququ
Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxsləri Azərbaycan Respublikasının su hövzələrində balıq ehtiyatlarından istifadə edə bilərlər.
Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxsləri Azərbaycan Respublikasında balıq ehtiyatlarından istifadə hüququnu Azərbaycan Respublikasının qarnunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada əldə edirlər.
Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikasında balıq ehtiyatlarından istifadə haqqı və qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
Maddə 39. Beynəlxalq müqavilələr
Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı dövlətlərarası müqavilələrdə balıq ehtiyatlarının artırılması, istifadəsi və mühafizəsi üzrə müəyyən edilmiş qaydalar bu Qanunda nəzərdə tutulmuş qaydalardan fərqli olduqda beynəlxalq müqavilələrin qaydaları tətbiq edilir.
VIII fəsil
BALIQÇILIQ FƏALİYYƏTİ ÜZRƏ MÜBAHİSƏLƏRİN HƏLLİ VƏ QANUNVERİCİLİYİN POZULMASINA GÖRƏ MƏSULİYYƏT
Maddə 40. Balıqçılıq haqqında qanunvericiliyin pozulması ilə balıq əqdlərin etibarsızlığı
Balıqçılıq haqqında qanunvericiliyin tələblərini pozmaqla bağlanmış əqdlər etibarsızdır.
Maddə 41. Balıqçılıq haqqında qanunvericiliyin pozulmasına görə məsuliyyət
Balıqçılıq haqqında qanunvericiliyin pozulmasında təqsiri olan şəxslər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada mülki intizam, inzibati və cinayət məsuliyyəti daşıyırlar.
Xarici dövlətlərin su hövzələrində balıqçılıq haqqında qanunvericiliyi pozmuş Azərbaycan Respublikasının hüquqi və fiziki şəxsləri Azərbaycan Respublikasının dövlətlərarası müqavilələrinə, sazişlərinə, habelə digər beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq məsuliyyət daşıyırlar.
Azərbaycan Respublikasının su hövzələrində balıqçılıq haqqında qanunvericiliyi pozmuş xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxsləri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində və beynəlxalq müqavilələrində nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.
Maddə 42. Balıqçılıq fəaliyyəti üzrə mübahisələrin həlli
Balıqçılığın təşkili və balıq ehtiyatlarının artırılması;
istifadəsi və mühafizəsi ilə bağlı mübahisələr məhkəmə qaydasında həll edilir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti HEYDƏR ƏLİYEV
Bakı şəhəri, 27 mart 1998-ci il
№ 457-İQ
